IV. Polsko-Niemieckie Forum Prawa i Gospodarki „Compliance w prawie podatkowym i w handlu globalnym“
Dnia 7 listopada 2013 r. odbyła się w Szkole Głównej Handlowej w Warszawie IV. edycja Polsko-Niemieckiego Forum Prawa i Gospodarki organizowana wspólnie przez Centrum Interdyscyplinarnych Badań Compliance Uniwersytetu Europejskiego Viadrina we Frankfurcie nad Odrą, Szkołę Główną Handlową, Polsko-Niemiecką Izbę Przemysłowo-Handlową oraz Polsko-Niemieckie Stowarzyszenie Prawników. Forum poświęcone było aktualnej tematyce tax compliance, compliance w handlu globalnym oraz budowaniu kultury compliance made in Poland, a patronat medialny nad nim przejęło Wydawnictwo C.H. Beck.
Konferencję zaszczycił honorowym wystąpieniem Prezes Trybunału Konstytucyjnego prof. Andrzej Rzepliński, który wskazał, że zapewnianie zgodności działania przedsiębiorstwa z prawem, czyli właśnie compliance, stanowi, przede wszystkim ze względu na zjawisko globalizacji, jedno z najważniejszych wyzwań stojących współcześnie przed prawodawstwem oraz praktyką prawa.
Compliance dotyczy wielu sfer działalności przedsiębiorstw, będąc tym samym zjawiskiem interdyscyplinarnym. Jednym z zasadniczych elementów compliance w przedsiębiorstwie jest implementacja odpowiedniego systemu mającego na celu uniknięcie ryzyka podatkowego powstającego w skutek nieprzestrzegania przepisów lub niewłaściwego ich stosowania (tax compliance). Szczególnym wyzwaniem dla tax compliance jest zawiłość krajowych przepisów podatkowych oraz – w razie transgranicznego działania przedsiębiorstwa – konieczność uwzględniania elementów międzynarodowych, w szczególności umów o unikaniu podwójnego opodatkowania. Tym właśnie zagadnieniom w kontekście krajowego oraz międzynarodowego (polsko-niemieckiego) opodatkowania spółek komandytowych i komandytowo-akcyjnych poświęcone były wystąpienia prof. Stephana Kuderta z Uniwersytetu Viadrina oraz prof. Adriana Cloera z PricewaterhouseCoopers Praga. Prelegenci dyskutowali m.in. wymogi compliance w zakresie stanowienia prawa podatkowego, podkreślając że ustawodawca powinien w pierwszej kolejności zdefiniować cel nowelizacji, a następnie przygotować projekt ustawy, prof. Kudert wysunął zaś propozycję, aby polski ustawodawca całkowicie zrezygnował z opodatkowania na płaszczyźnie komplementariuszy spółki komandytowo-akcyjnej. Stan aktualnie prowadzonej w Polsce debaty na temat zmian w opodatkowaniu spółek komandytowych i komandytowo akcyjnych przedstawił wraz z komentarzem prof. Witold Modzelewski z Uniwersytetu Warszawskiego. Panel podatkowy zwieńczył honorowym wystąpieniem prof. H.-Michael Korth z Niemieckiego Stowarzyszenia Doradców Podatkowych, który mówił o wymogach compliance w kontekście zwalczania oszustw podatkowych.
Drugi panel Forum poświęcony był problematyce compliance w handlu zagranicznym. Prof. H.-Michael Wolffgang z Uniwersytetu Münster przedstawił przyczyny uchwalenia nowej ustawy o stosunkach gospodarczych z zagranicą (Außenwirtschaftsgesetz, akt ten wszedł w życie 1 września 2013 r.) oraz omówił wprowadzoną przez tę ustawę instytucję samodenuncjacji, która daje możliwość uniknięcia odpowiedzialności za wykroczenia, co motywować ma przedsiębiorstwa z jednej strony do zwiększania wewnętrznej kontroli (wymogi compliance), z drugiej zaś strony do podejmowania współpracy z organami państwa. Dr Bärbel Sachs z Kancelraii Noerr skoncentrowała się z kolei na analizie najważniejszych ryzyk trade compliance, do których zaliczyła: handel z krajami objętymi embargiem, zakaz pośredniego udostępniania pieniędzy lub zasobów gospodarczych, klasyfikacje produktów z punktu widzenia wymogów prawa ochrony eksportowej, wywóz technologii, określanie celu przeznaczenia, dopuszczalność korzystania z ułatwień eksportowych oraz amerykańską kontrolę reeksportową. Kolejny prelegent, prof. Wiesław Czyżowicz ze Szkoły Głównej Handlowej, podkreślił, że compliance widziany musi być w dwóch uzupełniających się płaszczyznach: nie tylko w funkcjonowaniu samych przedsiębiorstw, ale również instytucji publicznych i organów państwowych, od których zależą w istotny sposób warunki i klimat prowadzenia działalności gospodarczej w danym kraju. Panel zakończyło wystąpienie Piotra Gołdyna, Prezes Polskiej Izby Cła, Logistyki i Spedycji, który zwrócił uwagę na konieczność tworzenia odpowiednich i przede wszystkim transparentnych ram współpracy organów celnych z przedsiębiorcami.
W ostatnim panelu Forum przedstawiane były doświadczenia trzech oficerów compliance: Tomasza Kruka, Marcina Szczepańskiego oraz Karola Rajewskiego we wdrażaniu systemów compliance w polskich warunkach odpowiednio w przedsiębiorstwach: farmaceutycznym (Grupa Actavis), usługowo-handlowych (Siemens Polska) i sektora finansowego (ING).
