II Polsko-Niemieckie Forum Prawa Gospodarczego, 4 listopada 2011 roku, Warszawa
4 listopada 2011 roku odbyło się w Sali Senatu Uniwersytetu Warszawskiego II Polsko-Niemieckie Forum Prawa Gospodarczego pod patronatem Ambasady Republiki Niemiec w Warszawie oraz Rzeczypospolitej Polskiej w Berlinie i zgromadziło blisko 150 uczestników w tym licznych przedstawicieli środowisk naukowych, prawniczych oraz ekonomicznych. Forum dotyczyło problematyki prawa antymonopolowego oraz compliance. Zamysłem organizatorów, którymi byli: Uniwersytet Europejski Viadrina we Frankfurcie nad Odrą, Uniwersytet Warszawski, Polsko-Niemieckie Stowarzyszenie Prawników, Polsko-Niemiecka Izba Przemysłowo-Handlowa oraz głównego inicjatora, prof. Bartosza Makowicza, kierownika Katedry Polskiego Prawa Publicznego, Prawa Europejskiego i Prawa Gospodarczego Uniwersytetu Viadrina, jest stworzenie dla polskich i niemieckich specjalistów platformy zajmującej się wypracowaniem rozwiązań legislacyjnych z zakresu prawa gospodarczego. Forum wsparli: Actavis Group, BSH Sprzęt Gospodarstwa Domowego, bunk-alliance, Fundacja Współpracy Polsko-Niemieckiej, Mercedes Benz Polska, Noerr, PricewaterhouseCoopers Legal Szurmińska-Jaworska. Patronat medialny objęły: magazyn Manager, Rzeczpospolita oraz Wydawnictwo Wolters Kluwer.
Uczestników powitali: prof. dr. Bartosz Makowicz, prof. dr hab. Tomasz Giaro, prodziekan Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego, Michael Kern, Dyrektor Generalny Polsko-Niemieckiej Izby Przemysłowo-Handlowej, dr. Jan Schuermann, członek zarządu Polsko-Niemieckiego Stowarzyszenia Prawników oraz Ambasador Republiki Federalnej Niemiec w Warszawie Rüdiger Freiherr von Fritsch. Wykład inaugurujący poświęcony zagadnieniom polsko-niemieckich stosunków gospodarczych w kontekście europejskim wygłosił prof. dr hab. Józef Olszyński ze Szkoły Głównej Handlowej (SGH). Podczas prelekcji przedstawiony został wymiar ilościowy wartości transakcji między obydwoma krajami oraz aspekty jakościowe ze wskazaniem na brak symetrii w sferze wymiany usług, marginalny charakter inwestycji polskich w Niemczech, brak zbliżenia rynków pracy oraz niskie zainteresowanie turystycznymi walorami Polski. Prof. Olszyński podkreślił konieczność współpracy celem osiągnięcia gospodarczego partnerstwa w mikro i makro skali.
Panel poświęcony współpracy polskich i niemieckich urzędów antymonopolowych w kontekście europejskim rozpoczęło przemówienie dr Małgorzaty Krasnodębskiej-Tomkiel, Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, która zaprezentowała wyniki współpracy ze swoim niemieckim odpowiednikiem oraz Komisją Europejską. Przedstawione zostały również najważniejsze postępowania prowadzone przez Urząd oraz ich rozstrzygnięcia. Andreas Mundt, Prezes niemieckiego Federalnego Urzędu Antymonopolowego skoncentrował się na programach partnerskich między urzędami ochrony konkurencji (Twinning-Projekte), których celem jest wspieranie implementacji europejskiego prawa antymonopolowego. Ewoud Sakkers, Kierownik Sekcji Europejskiej Sieci Konkurencji, omówił Europejską Sieć Konkurencji będącą nieformalnym forum współpracy pomiędzy urzędami antymonopolowymi a Komisją Europejską, która służy zachowaniu jednolitej linii orzeczniczej. Prelegenci podkreślili potrzebę kooperacji urzędów antymonopolowych państw członkowskich Unii, których działanie jest nieodzowne dla urzeczywistniania idei wspólnego rynku. Moderatorem panelu był prof. dr Christian Broemmelmeyer z Uniwersytetu Viadrina.
W panelu dotyczącym regulacji antymonopolowych w praktyce gospodarczej prof. dr hab. Małgorzata Król-Bogomilska z INP PAN omówiła trudności w zwalczaniu karteli oraz metody ich wykrywania. Posiłkując się danymi statystycznymi unaoczniającymi dolegliwość kar pieniężnych za tworzenie monopolu omówione zostały podstawy ich łagodzenia w polskim i unijnym prawie. Prof. dr hab. Włodzimierz Szpringer z SGH skoncentrował się na ekonomicznej perspektywie prawa konkurencji (more economic approach) przedstawiając podstawy funkcjonowania wolnego rynku oraz oddziaływanie i oczekiwania nauk ekonomicznych względem prawa konkurencji. Dr Piotr Milczarek, LL.M., z Pricewaterhouse Coopers zaprezentował wymagania dotyczące budowy, wdrażania oraz należytego funkcjonowania systemów compliance służących przestrzeganiu prawa konkurencji (antitrust compliance) podkreślając wpływ compliance antymonopolowego na zminimalizowanie ryzyka przekroczenia prawa. Moderatorem panelu był dr Jan Schuermann z Polsko-Niemieckiego Stowarzyszenia Prawników. Ostatni wykład stanowił tematyczny pomost do drugiej części Forum.
Drugą część Forum poświęcono budowie dobrego systemu compliance i praktycznym aspektom jego funkcjonowania. Prof. dr Bartosz Makowicz odwołując się do metafory garnituru skrojonego na miarę, przedstawił czynniki warunkujące dobre zaplanowanie i wprowadzenie systemu compliance. Prelekcja dotyczyła ogólnej idei systemów compliance, ich elementów, rachunku zysków i strat oraz konieczność dostosowania. Z kolei relacje zachodzące między systemami compliance a corporate governance (CG) przedstawił prof. dr hab. Michał Romanowski z Uniwersytetu Warszawskiego. Compliance stanowiące wewnętrzne prawo przedsiębiorstwa wspomaga CG jako system uczciwego, przyzwoitego i odpowiedzialnego zarządzania spółką, ale nic nie jest w stanie zastąpić kompetencji, zdrowego rozsądku i uczciwości menedżerów. Kolejny wykład odnosił się do tzw. opłat półkowych, czyli kosztów pobieranych przez sieci handlowe w związku z marketingiem oraz wprowadzaniem towaru do sieci sprzedaży. Referenci z kancelarii Noerr, dr Agnes Balewejder Busch i dr Fabian Badtke, przedstawili praktykę w Polsce, dokonali analizy jej poszczególnych elementów i zwrócili uwagę na brak jednoznaczności przesłanek zakazujących nakładania takich opłat. Zdaniem adwokatów, zakaz ten jest niezgodny z regulacjami unijnego prawa antymonopolowego i w związku z tym nie może być stosowany. Dr. Artur Bunk z kancelarii bunk-alliance moderował panel.
W ostatnim panelu Forum moderowanym przez Katarzynę Woroszylską z Pricewaterhouse Coopers zabrali głos praktycy compliance: Jolanta Kondraciuk, Regional Compliance Officer w Bosh und Siemens Polska, Kersten Schmahl, Ethics & Compliance Officer w Actavis Group oraz Marek Zabłocki, Local Compliance Manager w Mercedes Benz Polska. Prelegenci przedstawili znane im z życia zawodowego modele compliance, z których wyłonił się obraz CCO (Chief Compliance Officer – osoby odpowiedzialnej za koordynowanie zadań compliance) jako osoby nie tylko informującej zarząd o pojawiających się nieprawidłowościach, ale przede wszystkim zmierzającą do eliminowania ich w przyszłości.
Wystąpienia prelegentów potwierdziły tezę prof. Makowicza, że dobrze działający system compliance musi być dopasowany do indywidualnych potrzeb poszczególnych przedsiębiorstw.
